Nám da là tình trạng da phổ biến ảnh hưởng đến cả nam và nữ. Tuy nhiên, nó phổ biến hơn ở phụ nữ và những người có làn da sẫm màu hơn. Nám da ít phổ biến hơn ở nam giới, nhưng nó ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống ở nam giới không kém gì nữ giới. Mặc dù nám ở phụ nữ đã được nghiên cứu chi tiết, nhưng chỉ có một số nghiên cứu về bệnh học lâm sàng và điều trị nám ở nam giới. Cùng phòng khám chuyên khoa da liễu Maia&Maia tìm hiểu về nám da ở nam giới trong bài viết này.
1. Nguyên nhân gây nám da ở nam giới
Sự mất cân bằng nội tiết tố giữa estrogen và testosterone có thể là nguyên nhân gây nám da ở nam giới. Estrogen được biết là làm giảm testosterone trong máu và ức chế tiết hormone luteinizing (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH). Từ đó làm tăng thêm nồng độ estrogen bằng cách đảo ngược sự ức chế do LH và FSH gây ra.
Bên cạnh yếu tố nội tiết nội sinh, việc sử dụng thuốc nội tiết ngoại sinh cũng được chứng minh là nguyên nhân gây nám da. Nhiều trường hợp bị nám sau khi điều trị bằng hormone, chẳng hạn như liệu pháp estrogen, đã được báo cáo.
Finasteride được cho là làm tăng quá trình chuyển đổi testosterone có sẵn trong mùi hương thành estradiol, điều này có thể dẫn đến sự hình thành nám sau đó.
Việc sử dụng mỹ phẩm và tiêu thụ một số loại thuốc và các chất nhạy cảm với ánh sáng khác cũng có liên quan đến sự phát triển của nám. Một nghiên cứu ở Ấn Độ cho thấy nam giới (43,9%) bị nám có nhiều khả năng sử dụng dầu mù tạt để mát xa cơ thể và tóc hơn phụ nữ (31,4%), mặc dù sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Dầu mù tạt gây nhạy cảm với ánh sáng và có thể gây tăng sắc tố da mặt, chủ yếu ở vùng trán và thái dương trên mặt. Tuy nhiên, cần nhiều nghiên cứu hơn để xác nhận mối tương quan giữa dầu mù tạt và nám.
Một số bệnh nhân nam bị nám da còn mắc một số bệnh mãn tính. Tuy nhiên, điều này cần phải được chứng minh bằng các nghiên cứu sâu hơn. Ngoài ra, nám cũng được cho là có liên quan đến bệnh tuyến giáp và những bệnh nhân bị nám có tỷ lệ mắc bệnh tuyến giáp tự miễn cao hơn, với kết quả trái ngược nhau.
2. Điều trị nám da ở nam giới
Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời là phần quan trọng nhất trong điều trị nám, vừa để cải thiện tình trạng hiện tại vừa để ngăn ngừa tái phát trong tương lai. Nên sử dụng kem chống nắng phổ rộng (UVA và UVB) cũng như kem chống nắng vô cơ (khối vật lý) như oxit kẽm hoặc titan dioxide với chỉ số SPF tối thiểu là 15. Tất cả bệnh nhân, bất kể giới tính, nên bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời, chú trọng vào việc bôi kem chống nắng tối ưu và thường xuyên, đồng thời sử dụng mũ và quần áo bảo hộ.
Có rất ít tài liệu về điều trị nám da ở nam giới. Hầu hết các hướng dẫn điều trị nám đều dựa trên nghiên cứu được thực hiện chủ yếu trên phụ nữ. Các khuyến nghị điều trị nám ở nam giới cũng tương tự như ở phụ nữ và không có khuyến nghị cụ thể nào dành cho nam giới.
Các lựa chọn điều trị nám bao gồm sử dụng các chất làm giảm sắc tố tại chỗ và đường uống, lột da bằng hóa chất và các phương pháp phẫu thuật như mài da và chiếu tia laser.
Mặc dù hydroquinone (HQ) và ba loại kem (HQ + axit retinoic [RA] + corticosteroid [CS]) vẫn là tiêu chuẩn vàng trong điều trị, nhưng các lựa chọn điều trị thay thế để sử dụng tại chỗ bao gồm các hợp chất (HQ + RA, CS + RA; HQ + CS) , axit kojic, axit azelaic, arbutin, mequinol, axit ascorbic, axit tranexamic, rutin, lignin peroxidase, chiết xuất hoa lan và chiết xuất cam thảo. Các phương pháp điều trị khác bao gồm lột da bằng hóa chất và điều trị bằng laser. Trong một nghiên cứu của Keeling và cộng sự, 5 người đàn ông bị nám được điều trị bằng hỗn hợp dung dịch mequinol 2% và axit retinoic 0,01%. Sau 12 tuần, 4 bệnh nhân đã hồi phục hoàn toàn và 1 bệnh nhân cải thiện nhẹ.
Điều trị nội khoa là phương pháp điều trị chính cho bệnh nám da ở nam giới và có thể kết hợp một số phương pháp để tối ưu hóa kết quả. Theo đánh giá lý thuyết của Krupashankar và cộng sự, điều trị tại chỗ bằng kem kết hợp bộ ba là phương pháp điều trị đầu tay cho bệnh nhân bị nám.
Liệu pháp đơn trị liệu và liệu pháp kép ít hiệu quả hơn và khởi phát tác dụng chậm hơn, đồng thời được khuyến nghị cho những bệnh nhân không tiếp cận được với liệu pháp bộ ba hoặc nhạy cảm với các thành phần.
Một phương pháp khác chống sắc tố là các chất lột da hóa học như axit glycolic, axit mandelic, axit lactic, axit trichloroacetic và retinoids. Tuy nhiên, những người có làn da sẫm màu nên thận trọng khi sử dụng các sản phẩm lột da trị nám vì tỷ lệ tác dụng phụ như kích ứng và tăng sắc tố sau viêm cao hơn.
Nhiều nghiên cứu đã báo cáo kết quả so sánh của điều trị nám bằng laser. Mặc dù laser có thể tạo ra kết quả nhanh chóng và ấn tượng ở một số bệnh nhân, nhưng các tác dụng phụ như kích ứng, tăng sắc tố sau viêm, giảm sắc tố và tăng sắc tố có thể đảo ngược có thể xảy ra, đặc biệt ở những người da sẫm màu.
Vẫn còn sự bất đồng trong các tài liệu về tính an toàn, hiệu quả hoặc độ bền của phương pháp điều trị bằng laser và do đó, chúng không được coi là phương pháp điều trị đầu tay cho bệnh nám da ở cả hai giới. Liệu pháp laser chỉ nên được sử dụng trong những trường hợp không đáp ứng với các phương pháp điều trị tại chỗ hoặc lột da bằng hóa chất.
3. Tổng kết
Nám da được coi là một rối loạn sắc tố ở phụ nữ nhưng không hiếm gặp ở nam giới. Nám da dường như phổ biến hơn ở nam giới châu Á và người Mỹ gốc Phi có làn da sẫm màu. Nám da có thể trở nên trầm trọng hơn do các yếu tố môi trường như ánh sáng mặt trời, đặc biệt là ở những người có khuynh hướng di truyền. Cơ chế bệnh sinh của nám da ở nam giới cũng tương tự như ở nữ giới, chỉ khác là yếu tố nội tiết thường gặp ở nữ giới nhiều hơn.
Điều trị nám thường rất khó khăn, thường cần phải điều trị liên tục để tránh tái phát. Để đảm bảo tuân thủ tối ưu, các bác sĩ thường xem xét nhu cầu, sở thích và kỳ vọng của từng bệnh nhân khi xây dựng kế hoạch điều trị. Bệnh nhân yêu cầu chống nắng nghiêm ngặt, bao gồm cả việc sử dụng kem chống nắng. Nghiên cứu sâu hơn về nám da ở nam giới từ các nhóm dân số khác nhau sẽ giúp hiểu rõ hơn về sự khác biệt so với nám da ở phụ nữ. Mọi thắc mắc cần được các bác sĩ chuyên khoa giải đáp và khách hàng muốn khám và điều trị tại phòng khám chuyên khoa da liễu Maia&Maia có thể liên hệ hotline 0862 16 18 56.