Nám da không gây hại cho sức khỏe về mặt vật lý, tuy nhiên nó có thể gây tác hại tâm lý và ảnh hưởng đến ngoại hình của người bị nám. Nám da thường xuất hiện trên mặt và khiến làn da trông không đều màu, thậm chí làm mất đi sự tự tin của người bị nám. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, nám da có thể trở nên nặng hơn, tăng khả năng xuất hiện sạm da, tàn nhang, đốm nâu, vết thâm… Vậy nguyên nhân nám da là gì? Biện pháp ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng nám da.
Nám da là gì?
Nám da là một tình trạng thường gặp khi da bị sạm màu và xuất hiện các đốm nâu, đen hoặc xám trên da. Nám da thường xảy ra ở vùng da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng như mặt, cổ, tay và chân. Nguyên nhân chính gây ra nám da là do tác động của ánh nắng mặt trời, khiến cho tế bào da sản xuất quá nhiều melanin – chất gây sắc tố cho da, dẫn đến việc da bị sạm màu và xuất hiện các đốm nâu, đen hoặc xám trên da. Các yếu tố khác bao gồm sử dụng thuốc tránh thai, thay đổi hormone trong cơ thể, tiếp xúc với các hóa chất, tác động của môi trường, di truyền và lão hóa da.
Nám da thường không gây hại cho sức khỏe, tuy nhiên, nó có thể làm giảm tự tin và làm xấu đi ngoại hình. Vì vậy, nếu bạn muốn làm mờ hoặc loại bỏ các đốm nâu trên da, bạn nên tìm đến các phương pháp trị nám hiệu quả như sử dụng kem trị nám, áp dụng phương pháp trị liệu bằng laser hoặc sử dụng các phương pháp điều trị tại các phòng khám da liễu chuyên nghiệp.
Nguyên nhân nám da
Ánh nắng mặt trời và môi trường
Ánh nắng mặt trời là khắc tinh của mọi làn da. Trong ánh nắng mặt trời chứa các tia UV phá hủy các tế bào, làm vỡ cấu trúc da, đẩy nhanh quá trình lão hóa. Nếu da bạn tiếp xúc nhiều trong môi ánh nắng mà không có các biện pháp bảo vệ. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu gây nên các tác động tiêu cực cho sức khỏe, trong đó có nám da. Khi ánh nắng mặt trời tiếp xúc trực tiếp với da sẽ dẫn đến sản sinh bất thường một lượng melanin. Bên cạnh đó, tia UV trong ánh nắng mặt trời còn có nguy cơ gây ung thư da.
Tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, áp lực tâm lý hoặc thói quen sinh hoạt không tốt như hút thuốc lá, uống rượu, không ăn uống đầy đủ và đúng cách cũng có thể gây nám da.
Rối loạn nội tiết tố
Rối loạn nội tiết tố được xem là nguyên nhân hàng đầu gây nên nám da. Những chuyên gia y tế đã chỉ ra rằng, nồng độ Estrogen suy giảm sẽ gây ra mất kiểm soát đối với Melanocyte Stimulating Hormone. Điều này sẽ khiến melanin không được giữ ở mức vừa phải và hình thành những mảng nám trên bề mặt da.
Hormone estrogen có tác dụng ngăn chặn sự sản xuất melanin, vì vậy bất kỳ sự thay đổi nào liên quan đến hormone trong cơ thể (như trong thai kỳ hoặc khi sử dụng thuốc tránh thai) đều có thể gây nám da. Rối loạn nội tiết tố làm cho lượng sắc tố melanin trong cơ thể tăng nhanh gây ra hiện tượng nám da. Đây là câu trả lời cho việc khoảng từ 50-70% phụ nữ mang thai bị nám. Ngoài ra, ở các giai đoạn như tuổi dậy thì, tiền mãn kinh hay sử dụng thuốc tránh thai cũng là những nguyên nhân gây nám da.Thông thường, nám da do nội tiết có thể dễ khắc phục hơn, bởi khi cơ thể ổn định nội tiết tố thì vết nám sẽ tự mất đi.
Do yếu tố di truyền
Nếu trong gia đình có người bị nám da, nguy cơ bạn bị nám da cũng sẽ tăng lên. Nám da có thể ảnh hưởng bởi gen. Thông thường, nám da thường gặp ở nữ giới nhiều hơn nam giới. Những người có làn da nâu sáng dễ bị nám hơn những người da trắng. Da sạm nám cũng có tính di truyền nếu tiền sử gia đình có người bị nám. Khoảng 33-50% số người bị nám cho biết có người trong gia đình mắc phải tình trạng này.
Tình trạng căng thẳng, stress
Stress không phải là nguyên nhân trực tiếp gây nám da, tuy nhiên nó có thể làm tình trạng nám trở nên nặng hơn. Khi cơ thể bị stress, nó sẽ sản xuất cortisol – một loại hormone được biết đến như “hormone stress”. Việc sản xuất cortisol quá nhiều có thể dẫn đến sự gián đoạn của chu trình nội tiết tố, gây ra sự cân bằng nội tiết tố bị rối loạn. Sự rối loạn này có thể làm tăng hoạt động của tuyến giáp, gây ra sự sản xuất quá mức melanin – chất gây nám.
Bên cạnh đó, khi bị stress, người ta thường có xu hướng thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt, dẫn đến sự thiếu hụt các dưỡng chất cần thiết cho da, làm da trở nên yếu và dễ bị tổn thương. Sự suy giảm miễn dịch cũng có thể xảy ra khi bị stress, gây ra việc da bị tổn thương và không thể phục hồi nhanh chóng. Tóm lại, stress không phải là nguyên nhân trực tiếp gây nám da, nhưng nó có thể làm tình trạng nám trở nên nặng hơn bởi sự rối loạn nội tiết tố và sự thiếu hụt dưỡng chất cho da.
Sử dụng các sản phẩm không an toàn, có tính lột tẩy mạnh
Đây là nguyên nhân khiến da mất chức năng đề kháng, yếu và dễ bị tác động xấu từ môi trường bên ngoài. Đặc biệt là khi tiếp xúc với tia UVB từ mặt trời có thể khiến kích thích sự sản sinh Melanin quá mức gây nám da.
Một số nguyên nhân nám da khác
Ngoài những nguyên nhân trên, có một số yếu tố có thể góp phần gây nên tình trạng sạm da, các vết nám trên mặt và các bộ phận khác như:
- Dùng thuốc chống co giật, chẳng hạn như thuốc chống động kinh Clobazam
- Ánh sáng từ màn hình LED như ti vi, máy tính, điện thoại di động, máy tính bảng, đèn led…
- Sử dụng mỹ phẩm không đúng cách có thể gây ra phản ứng độc quang
- Thuốc độc quang (thuốc khiến bạn nhạy cảm với ánh sáng mặt trời), gồm một số thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm không steroid, thuốc lợi tiểu, retinoids, thuốc hạ đường huyết, thuốc chống loạn thần…
- Các sản phẩm chăm sóc da gây kích ứng da khiến da bị mỏng đi, dễ ảnh hưởng bởi tác nhân bên ngoài
- Dùng xà phòng có mùi thơm có thể gây ra hoặc làm nặng hơn tình trạng nám
- Dùng giường tắm nắng: tia UV do giường tắm nắng tạo ra có thể gây hại cho làn da
Biện pháp giảm thiểu nám da
Việc phòng ngừa nám da đòi hỏi một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả, bao gồm:
- Sử dụng kem chống nắng: Kem chống nắng giúp bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, một trong những nguyên nhân gây nám da. Bạn nên chọn kem chống nắng có chỉ số chống nắng SPF từ 30 trở lên và sử dụng thường xuyên, đặc biệt là khi ra ngoài trời hoặc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
- Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Ánh nắng mặt trời cũng là một trong những nguyên nhân chính gây nám da, vì vậy bạn cần tránh ra ngoài vào thời điểm ánh nắng mặt trời cực đoan, đặc biệt là từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
- Dưỡng ẩm da: Da khô sẽ dễ bị tổn thương, tăng khả năng sản xuất sắc tố melanin dẫn đến tình trạng nám da. Do đó, bạn cần bổ sung độ ẩm cho da bằng cách sử dụng kem dưỡng ẩm thường xuyên.
- Ăn uống và sinh hoạt lành mạnh: Ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, đặc biệt là các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin và khoáng chất giúp cải thiện sức khỏe của da. Đồng thời, cũng cần tránh các thói quen không tốt như hút thuốc, uống rượu, thức ăn nhanh và thiếu giấc ngủ.
- Không sử dụng các sản phẩm chứa chất làm trắng da không rõ nguồn gốc: Các sản phẩm làm trắng da không rõ nguồn gốc có thể gây hại cho da, thậm chí gây nám da nếu sử dụng không đúng cách.
NHỮNG BÀI VIẾT ĐƯỢC NHIỀU NGƯỜI QUAN TÂM
- Bệnh vảy nến phấn hồng và những điều cần biết!
- Nám da ở nam giới
- 4 lời khuyên từ chuyên gia để phục hồi da giãn mao mạch